Colwyn Bay Heritage

  • English
  • Cymraeg
Cartref
Cefndir
Cydnabyddiaeth
Teithiau
Newyddion
Hanes a Threftadaeth
Pensaernïaeth
Ieuenctid
Y Silff Lyfrau
Linciau
Busnes
Eglwysi
Bae Colwyn
Pobl y Bae
Addysg
Parc Eirias
Eisteddfod
Adloniant
Y Weinyddiaeth Fwyd
Hen Golwyn
Mannau Agored
Hanes Llafar
Pier a'r Pafiliwn
Heddlu
Llandrillo yn Rhos
Siopau
Chwaraeon
Theatr
Twristiaeth
Nodweddion y Dref
Cludiant
Y Gymraeg
Y Rhyfel Byd
Hanes Llafar
Oriel
Llinell Amser
Cysylltu
Menu
Colwyn Bay Heritage > Hanes > Y Diwydiant Diemwntau yn ystod y Rhyfel

Y Diwydiant Diemwntau yn ystod y Rhyfel

Sefydlwyd ‘Frish and Wins’, siop offer diemwntau ar gyfer arfau rhyfel, ar lawr uchaf siop nwyddau haearn yn Princess Drive. Roedd y diwydiant diemwntau’n bwysig iawn yn ystod y rhyfel gyda diemwntiau’n cael eu defnyddio nid yn unig i wneud arfau ond fel arian hefyd. Crëwyd offer fel peirianwaith llifio yn Slamco yn Efrog Newydd a’u cludo i Brydain. Yn anffodus fe ddinistriwyd yr offer cyntaf a anfonwyd yma yn ystod cyrch yn Lerpwl. Bu ffoaduriaid o Wlad Belg, Dua a Stoeltjes yn creu rhai arfau yn yr ardal hon gyda’r rhain yn eu tro yn cael eu hallforio i’r America i dalu’n rhannol am arfau rhyfel a nwyddau eraill wedi eu mewnforio o dan y cytundeb Les-fenthyg.

G?r o’r Iseldiroedd o’r enw Mr Biallostersky oedd yn gyfrifol am y deunaw gweithiwr a driniai’r peiriannau. Roedd ffatrïoedd torri diemwntau ym Mangor hefyd lle cai chwe deg o weithwyr eu cyflogi. Fe gai sawl iaith ei siarad yno – Iseldireg, Saesneg, Fflemineg, Ffrangeg a Chymraeg. Roedd y diwydiant diemwntau yn rhan annatod o’r rhyfel ac o’r herwydd roedd y gweithwyr wedi eu heithrio rhag gwasanaeth milwrol. Ymhen amser fe werthodd Frish and Wins eu ffatri i J. K. Smith a agorodd ffatri offer diemwntau yn Llandrillo-yn-Rhos hefyd maes o law. Gwaith y ffatri honno oedd creu pwyntilau o ddiemwntau a bu ar agor tan y 1950au.

Gweithwyr y diwydiant diemwntau yn ystod y rhyfel yn ymlacio ar y pier. Llun gan Mrs. G. Roberts.

diamond industry workers

Crëwyd amryw o wahanol offer yn ffatri Frish and Wins. Dyfeisiodd Eddy De Klerk, gweithiwr diemwntau o Wlad Belg offer diffodd tân a hefyd peiriant i droi d?r halen yn dd?r ffres. Er nad syniad newydd mo’r peiriant dyma’r unig un o’i fath oedd yn ddigon bach i’w gario gyda chi a’i ddefnyddio mewn bad achub. Mae’n debyg y rhoddwyd y peiriant i’r Morlys. Gofynnwyd i un o’r bobl oedd yn gweithio yn y ffatri yn ystod ei arddegau ‘a oedd Bae Colwyn yn cyfrannu unrhyw beth arall at y rhyfel?’ Atebodd ‘yr unig beth roedd gennym ni ddiddordeb mewn gwneud oedd mynd i weithio a chael ein cyflog’. Mae’r datganiad yma’n cadarnhau’r gred fod diwydiant wedi bod yn rhan fawr o fywydau’r bobl ifanc hynny oedd yn byw yn yr ardal adeg y rhyfel.

Gwybodaeth gan Hans Wins, mab sefydlydd y ffatri. Fe ymwelodd â’r dref yn 2010 ac mae’n dal yn hoff iawn o Fae Colwyn.

Gwybodaeth wedi’i atgynhyrchu drwy garedigrwydd Cindy Lowe, awdures Colwyn Bay Accredited: The Wartime Experience

Related Posts

  • <!--:en-->Colwyn Bay – The Future<!--:--><!--:cy-->Bae Colwyn – Y Dyfodol<!--:-->Bae Colwyn – Y Dyfodol
  • Atgofion o Fae ColwynAtgofion o Fae Colwyn
  • <!--:en-->Ivy House<!--:--><!--:cy-->Ivy House<!--:-->Ivy House

Filed Under: Hanes, Y Rhyfel Byd

Cefndir

Ein Prosiectau Teithiau Cerdded Hanesyddol Rydym ni wedi datblygu taith gerdded o amgylch canol y dref ynghyd â chanllaw sy’n disgrifio hanes yr amryw adeiladau diddorol y dewch chi ar eu traws. Un … Darllen Mwy

Topigau

Y Pyst Diweddaraf

  • 7 Abergele Road (former Longmans bookstore)
  • Taith Gerdded Treftadaeth Llandrillo-yn-Rhos
  • Y Gorffennol a Nawr 2020: Sesiynau Treftadaeth Bae Colwyn
  • Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol 2020
  • Aduniad Ysgol Eirias – Medi 25ain, 2019

Tudalennau

  • Cartref
  • Newyddion
  • Linciau
  • Cysylltu

Facebook

Cyfreithiol

  • Polisi Preifatrwydd
  • Amodau a Thelerau
Colwyn Bay Heritage Online

Copyright © 2022 Colwyn Bay Heritage Online. All rights reserved.

Colony of Ants Web Design and Development